Giờ nào đại kỵ với người cao huyết áp?

Dưới ảnh hưởng của nhịp sinh hoc mọi tiến trình thần kinh, nội tiết, biến dưỡng… không bao giờ vận hành theo kiểu lúc nào cũng thế. Trái lại, cường độ của hệ tuần hoàn, hô hấp, tiêu hóa, tiết niệu… thay đổi thậm chí với sai biệt đáng kể tùy theo giờ hoạt động cực tiểu hay cực đại của chức năng tương ứng. Cũng chính vì thế, nếu nói riêng với hệ tim mạch, huyết áp không có trị số cố định nếu so sánh kết quả đo đạc vào buổi sáng với buổi chiều. Cũng chính vì thế mà người bệnh huyết áp cao hay huyết áp thấp khó tránh những thời điểm nhạy cảm khiến bệnh có thể trở thành nghiêm trọng. Người có vấn đề với huyết áp vì thế cần lưu ý nhiều hơn vào canh giờ dễ hao tài vì thầy thuốc.

Đừng vội vã với bữa cơm trưa
Kết quả nghiên cứu cũng cho thấy tai biến mạch máu não dễ xảy ra lúc đúng ngọ. Không có gì khó hiểu vì:
• Huyết áp có khuynh hướng nhích lên trong khoảng từ 11g đến 13g. Tình trạng này càng rõ nét hơn nữa dưới ảnh hưởng của trời nắng gắt. Khi ghi nhận nhiệt độ cao của môi trường bên ngoài cơ thể phản ứng bằng cách trương mạch ngoài da đồng thời đổ mồ hôi để thoát nhiệt bên trong cơ thể.Vì phản ứng trương mạch ngoài da kéo dài quá lâu nên lượng máu ra da càng lúc càng nhiều. Hậu quả là nhiều nơi khác khó tránh thiếu máu, nghĩa là sớm muộn cũng kéo theo thiếu dưỡng khí. Nếu xảy ra ở thành tim, ở não bộ thì nạn nhân đang đi đứng bình thường bỗng xây xẩm, nghẹn thở, đau nhói ngực, chóng mặt rồi bất tỉnh!
• Bên cạnh đó, không thiếu người có chế độ dinh dưỡng đúng điệu bảo vệ sức khỏe nhưng lại bị tăng mỡ trong máu. Đã vậy lại là loại chất béo gây xơ vữa mạch máu như Triglyceride! Nhiều người đã được điều trị bằng thuốc đặc hiệu nhưng hiệu quả không như mong muốn. Cũng may là thầy thuốc đã phát hiện nguyên nhân gắn liền với nếp sinh hoạt của nhiều doanh nhân. Đó là vì bữa cơm trưa ăn quá nhanh khiến giờ ăn biến thành stress và dẫn đến phản ứng của tuyến thượng thận gây rối loạn biến dưỡng chất béo.
Thêm 5-10 phút với bữa cơm trưa trong bóng mát liệu có khó lắm không?

Mượn giấc ngủ trưa giữ máu loãng
Mạch máu không vô cớ bỗng tắt nghẽn làm chi rồi sinh tai biến mạch máu não, rồi gây hoại tử cục bộ trên thành tim đến độ nhồi máu cơ tim. Các hậu quả nghiêm trọng đó đã không xảy ra một cách oan uổng nếu dòng máu đừng quá đậm đặc đến độ gây thành cục máu đông trong lòng mạch máu. Thầy thuốc vì thế thường phải cho thuốc làm loãng máu cho người có bệnh tim mạch để tim dễ đẩy máu đến mọi ngõ ngách.
Đáng tiếc, vì bên cạnh việc dùng thuốc, còn có cách khác đơn giản hơn nhiều để “hoạt huyết” mà khỏi lo phản ứng phụ. Thầy thuốc đã biết từ lâu về công năng đa dạng của giấc ngủ trưa, từ tác dụng thư giãn bước qua khả năng tổng hợp kháng thể, đến độ đặt tên là giấc ngủ năng lực (power sleep). Chẳng những thế, các nhà nghiên cứu cũng đã chứng minh là máu có độ loãng lý tưởng sau giấc ngủ trưa. Bằng chứng là ở Nhật, nơi tỷ lệ nhồi máu cơ tim ở người còn trẻ trước đây rất cao, nay đã giảm thấy rõ từ khi bên đó áp dụng chế độ ngủ trưa bắt buộc cho người lao động nặng, người phải làm việc trong môi trường ô nhiễm…
Điểm lợi của giấc ngủ trưa là không cần nhiều, thường không hơn 30 phút đã đủ hữu ích. Nhưng nếu thuốc nào cũng có tác dụng phụ thì ngủ trưa cũng thế. Đừng ngủ trưa trể hơn 15 giờ vì khi đó giấc ngủ trưa chính là lý do dẩn đển rối loạn nhịp sinh học khiến gia chủ khó ngủ về đêm.

Cẩn tắc vô áy náy
Cũng từa tựa như trúng số, không hẳn ai cũng dễ đột quỵ như ai. Họa không vô đơn chí mà thường gõ cửa các nhóm “mồi ngon’ dưới đây:
• Cao huyết áp.
• Huyết áp thấp.
• Ăn trưa quá no hay ngược lại quá đói.
• Đổ mồ hôi quá nhiều trước đó.
• Có bệnh tiểu đường hay bệnh tuyến giáp.
• Đã thiếu máu cơ tim.
• Đang hành kinh.
• Đang dùng thuốc an thần, trấn kinh, giảm đau…

Người phải dang nắng nên lưu ý một số điểm quan trọng như sau:
• Đừng ra đồng, ra vườn nếu có cảm giác khó chịu như nhức đầu, chóng mặt, ù tai.
• Ngưng việc ngay tức khắc nếu có cảm giác đau nhói ngực lan ra cánh tay trái hay tê rần vùng hàm dưới. Nếu tình trạng này kéo dài hay lặp lại sau khi ngồi nghỉ phải đến ngay thầy thuốc.
• Đừng uống nước đá khi đang mệt vì càng dễ thiếu máu cơ tim.
• Đến ngay thầy thuốc nếu ghi nhận cảm giác mắt bỗng tối sầm dù chỉ thoáng qua không đầy một giây trong lúc dang nắng.
• Tuyệt đối đừng quên cữ thuốc tim mạch trước khi làm việc.

Đừng quên nhồi máu cơ tim và tai biến mạch máu não vẫn trước sau là lý do khiến bệnh tim mạch đứng đầu trên bản tỷ lệ tử vong. Đáng nói là phía sau hai căn bệnh đó hầu như bao giờ cũng có bàn tay phá hoại ngấm ngầm của rối loạn huyết áp, nghĩa là cao hay thấp đều không tốt. Nếu có cách nào để huyết áp tuy thay đổi theo nhịp sinh học nhưng đừng thái quá thì đó là một trong các biện pháp đơn giản để phòng ngừa hậu quả nghiêm trọng. Đáng tiếc nếu chỉ cần chậm lại ít phút để huyết áp vẫn trong vòng kiểm soát. Có khó lắm không khi mỗi ngày đằng nào cũng có đến 1440 phút!

Bác sĩ Lương Lễ Hoàng.